ज्या भारताची अंधारी बाजूच सतत जगासमोर आणण्यात ब्रिटिशांनी यश मिळविले त्याची दैदीप्यमान बाजू नव्या जगाला प्रथम स्वामीजींनीच दाखविली.
ईश्वराच्या आज्ञा पाळणे व त्याला शरण राहाणे हेच त्याच्या उपासनेचे रहस्य आहे. त्याने ईशकृपा होते व साधकाच्या कल्याणाचे दरवाजे एकामागून एक उघडत जातात. सगुण साकार श्रीकृष्ण हा ईश्वराचा अवतार आहे. त्याच्या भगवद्गीतेतील आज्ञा पाळाव्या, त्याला शरण राहावे व त्याच्या अनुसंधानात प्रेमाने राहावे.
जिवाभाव जाऊन ब्रह्मभाव स्थिर होण्यासाठी म्हणजे विभक्ताचा भक्त होण्यासाठी देहांच्या उपाधीचा निरास होणे अनिवार्य आहे. सगुण भजनात अत्यंत प्रेमाने तल्लीन झाल्याने देहाचा निरास होतो.
आपले कर्तव्यकर्म चोख पार पाडीत असता जीवनात जे जे घडेल, ते ते ईश्वरी योजनेनुसार घडेल अशा विश्वासाने शांत चित्ताने रहाणे हे शरणागतीचे स्वरूप आहे. अशी शरणागती असेल तर मत्सर, स्पर्धा, तुलना, द्वेष इत्यादी विकार आपोआप दूर राहून समाधान टिकून राहते.
वेदांत गर्जून सांगतो की चैतन्य एकमेव असून त्याचे ठिकाणी द्वैताचा लेशही नाही. एक काहीतरी कळते, दुसरे काहीतरी आठवते हे सर्व ज्याच्यामुळे होते तो ज्ञानरूप आत्माच होय. तो असंग आसून अज्ञानाने लिप्त होत नाही.
वेदांत गर्जून सांगतो की चैतन्य एकमेव असून त्याचे ठिकाणी द्वैताचा लेशही नाही. एक काहीतरी कळते, दुसरे काहीतरी आठवते हे सर्व ज्याच्यामुळे होते तो ज्ञानरूप आत्माच होय. तो असंग आसून अज्ञानाने लिप्त होत नाही.
आत्मज्ञानाचा कोणताही विधी नाही. ते विधीच्या अधीन नाही. उदा. ‘स्वर्गप्राप्तीसाठी यज्ञ करावा’ असा विधी सांगितला आहे. आत्मा नित्यप्राप्त असल्याने त्याचे ज्ञानही नित्यप्राप्तच आहे.
स्वेच्छा, अनिच्छा व परेच्छा अशा तीन प्रकारचे प्रारब्धकर्म आहे. त्यानुसार ज्ञान्यांचे वर्तन होऊन ते जगदुद्धाराचे कार्य करू शकतात. पण त्यात फळाच्या इच्छेचा मागमूसही नसतो. ही स्थिती येण्यासाठी मुमुक्षूने अखंड आत्मानात्मविचार करावा
परमार्थ हे कृतिपेक्षा विचारांचे शास्त्र आहे. भगवान शंकराचार्यांनी "वस्तुसिद्धिर्विचारेण न किंचित् कर्मकोटिभिः।' असे सांगितले आहे. माणूस कृतिशील असतो. पण कर्मामागचे वर्म समजून घेऊन कृती घडली तरच विचार बदलतात.
स्वेच्छा, अनिच्छा व परेच्छा अशा तीन प्रकारचे प्रारब्धकर्म आहे. त्यानुसार ज्ञान्यांचे वर्तन होऊन ते जगदुद्धाराचे कार्य करू शकतात. पण त्यात फळाच्या इच्छेचा मागमूसही नसतो. ही स्थिती येण्यासाठी मुमुक्षूने अखंड आत्मानात्मविचार करावा.
From the blog
Upcoming Events
Blog
सांग तरंगा
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on May 29, 2017
सांग तरंगा मजसी सांग जरा तुझाचि तू की निराचा ह्या खरा ? || धृ || आठव तू तुज पवनाने लोटिले तरंग नावे जळावेगळे केले तेचि नाव तू हृदयी सांभाळिले आता तरी तू जागा होई, साडी भलती तर्हाि || १ || अरे जळावरी चंद्राच्या कर्षणे सागरासी रे तुझे लाभले लेणे तुजला फिरुनी जणू तेचि की होणे … Continue reading सांग तरंगा
Read Moreरातराणी
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on May 29, 2017
ए ए रातराणी, होऊ नको दिवाणी जगताही वेड्यावाणी, करू नको की? || १ || ए ए रातराणी, तुझी न होई वेणी गंध नुरे अंगणी, दुजे क्षणी की? || २ || ए ए रातराणी, ही जुई तव साजणी ति पिनाकिनाचे चरणी, तू दूरी का ? || ३ || ए ए रातराणी, ति बघ कमळिणी उगवे जै … Continue reading रातराणी
Read Moreआम्ही हिंदू हिंदू
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on May 29, 2017
आम्ही हिंदू हिंदू | दैवत अमूचे वंदू | दुसरे ते ना निंदू | शब्दे एका || १ || देव पत्थरा मानू | कोटिकोटि ही वानू | भाव, एकला भानू | उजळी सारे || २ || तो पत्थर जरि कां फुटे | भाव न तेथे घटे | दुसरा भावे नेटे | उभा करू की || ३ … Continue reading आम्ही हिंदू हिंदू
Read Moreगावी आनंदाची गाणी
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on May 29, 2017
जीवन आळवावरचे पाणी सदाचि गावी जीवनात या, आनंदाची गाणी || धृ || कर्म करावे जे देवा आवडे ते न करावे जे जीवा नावाडे अहं अहंचे सदा असो वावडे दैन्य आणि दारिद्र्य पाहता डोळा यावे पाणी || १ || देव सदा साठवी तू अंतरी तोचि पाही बाहेरी जगभरी नाम तयाचे घेऊ दे वैखरी त्या तालावर जीवन … Continue reading गावी आनंदाची गाणी
Read Moreआनंदी मन
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on May 29, 2017
हांसते मन माझे नाचते नाचते मन माझे हासते || धृ || समोर वनराजी ही सुंदर दाट बहरले वृक्ष पुरे पुर मधून हसतो त्यातुन निर्झर, मार्गी जल धावते || १ || उंच हे कडे भंवतीचे रक्षण जणू हे वनराणीचे भाव न त्यां, गंभीर सदाचे, दृष्टी न त्यां पोचते || २ || सभोवताली मंजुळ किलबिल बाजुस ओढ … Continue reading आनंदी मन
Read Moreश्रीगुरुवंदना
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on May 29, 2017
मी वंदितो पाय हे श्री गुरुदेव स्वीकारुनी दाविला, तू तुझा ठाव || धृ || बहु जन्म अज्ञान, तनुविण ना भान, विषयींच गुणगान जगती सदा भाव || १ || जरी मी किती बद्ध, बहु पुण्य ते शुद्ध, केलेसि तू विद्ध पळण्यासि ना वाव || २ || तव दास वेदान्त, आनंद तू शांत, किती मी भ्रांत मार्गी … Continue reading श्रीगुरुवंदना
Read Moreटाळ
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on May 29, 2017
झन् झन् झन् झन् गाजे | झन् झन् झन् गाजे | टाळ वाजे हरि मंदिरी || धृ || भाव फुले विठ्ठलाचा | कपी डोले श्रीरामाचा डोळा खुले शंकराचा | सगुणाची बाजे बासुरी || १ || रंगे कथा ज्ञानेशाची | संगे वाणी तुकयाची बोले जनी नामयाची | रामदास भरे अंतरी || २ || एकी होये जिवा … Continue reading टाळ
Read Moreपालखी
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on October 17, 2016
Click to open PDF in popup window- पालखी
Read Moreगावी आनंदाची गाणी
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on July 6, 2016
गावी आनंदाची गाणी जीवन अiवावरचे पाणी सदाचि गावी जीवनांत या आनंदाची गाणी…..।।ध्रु।। कर्म करावे जे देवा आवडे ते न करावे जे जीवा नावडे “अहं अहं’चे सदा असो वावडे दैन्य आणि दुःखाते पाहुनि डोiां यावे पाणी….।।1।। देव पहावा सदाचि तू अंतरी तोचि पहावा बाहेरी जगभरी नाम तयाचे घेऊ दे वैखरी त्या तालावर जीवन जगणें असो नसो … Continue reading गावी आनंदाची गाणी
Read Moreदेव आणि जीवन
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on July 5, 2016
जीवन दोन घडीचा खेळ तिथे हो दु:खा कैचा वेळ || धृ || सृष्टी सुंदर केली देवे सुख दु:खे ती मिळती देवे स्वर्ग हा, कशा करावा माळ || १ || कर्तव्याच्या अढळ आसनी देवाजवळी प्रेमे बसुनी वाजवी समरसतेचे टाळ || २ || सुख तैसे दु:खाचे कारण देव जाहला स्वयेचि आपण कशातें कोणी पिटावे भाळ || ३ … Continue reading देव आणि जीवन
Read Moreफुले जणु अद्वैताचे फूल
by Dr. Shrikrushna Deshmukh
Posted on July 5, 2016
भगवान श्रीरामकृष्ण फुले जणु अद्वैताचे फूल || धृ || कोमल तनु ही तपे वाळली अविचल भावे शान्त बैसली भावावेगे कधी डोलली कधी न देखाव्याची झूल || १ || नयनांमाजी अखंड करुणा एके भावी असे धारणा कधी वृत्ति न उठे दारुणा असे मनि समरसतेचा डोल || २ || दया दाटली अंत: करणी वेदांताची नसे दाटणी मंजुळ … Continue reading फुले जणु अद्वैताचे फूल
Read MoreBlog Categories
- कविता संग्रह (11)
- पारमार्थिक संकल्पना (6)
- लेख (14)